5km-ko kostarekin, eta Lapurdiko itsasbazterraren erdian kokaturik, Bidarte abiapuntu bikaina da Ipar Euskal Herria ezagutzeko.
Topagune herri, hemen elkartzen baitziren bideak
"Bide Artean"
Hemen elkartzen dira itsasbazterreko bidexka eta Uhabia ibaia. Herriaren izenak bideen topagunea adierazten du, eta goiburuak bidartarren jite azkarraren berri ematen digu: "Bidartean zuzena onena", hots bide zuzenena dela beti onena !
Bidarte, herri jatorra
Bidartek ez dio Ipar Euskal Herriak pairatzen duen erakargarritasunari ihes egin, eta denborarekin herrixka hiri txiki bilakatu da, baina herri arima galdu gabe. Sauveur Atchoarena plaza horren adibide ederra da: berriki berritua izan da eta herriaren bihotza da. Bertan sentituko dugu herriko giro naturala, egiazkoa.
Hemen denda eta jatetxe gehienak familian atxikitzen dira, belaunaldiz belaunaldi ondorengoei utzirik, garai berriei egokituz baina beti zaharren lanaren errespetuz.
Bidarteko ibilaldiak
Ondarearen ibilaldia
Ondare ibilaldia Bidarten oinez egiteko 6,5 km-ko begizta da, batez beste 2 orduko iraupena duena.
Latsagiako aparkalekuan dagoen ibilbide honek herriko erdigunea, bere begiratokiak ezagutzeko aukera ematen du eta, ondoren, hain ezagunak ez diren auzoak ezagutzera gonbidatzen zaitu, hala nola Ur Onea kaperarena, Uhabia edo Parlementia barrutia. Ibilaldia Sainte-Madeleine ermitako esplanadan amaitzen da Bidarteko herrigunera itzuli aurretik.
Ibilbide honetan zehar, ondareko elementuei plakak jartzen zaizkie, monumentuaren historia eta pasadizoak kontatzeko.
Itsasbazterreko bidea
Bidarteko Erretagia hondartzan hasten da eta Donostiara eraman zaitzake. 54 kilometroko ibilbidea Getaria, Donibane Lohizun, Ziburu, Hendaia ... igarotzen den ozeanoaren ondoan.
Bidarten, herria itsaslabar altuen gainean eraikita, ikuspegi panoramikoak zoragarriak dira. Bidean, euskal kostaldeko xarma guztia egiten duten kalak eta hondartza basatiak ezagutzeko aukera izango duzu. Ez galdu Bidarteko Sainte-Madeleine ermitaren espaloia.
Bide Berdea
Uhabia ibaian zehar oinez eta bizikletaz ibiltzeko ibilbidea da.
6 km-ko ibilbide hau Uhabiako estuarioan hasten da, bere ertzetan zehar doa, Ur Onea atxikitzeko arroa gainditzen du eta Bassilour errotara jarraitzen du. Ondoren, bidegorri batek Izarbel teknopolera zabaltzen du.
Bidarteko turismo bulegoan salgai ibilbidearen mapa 1 € tan.
Balea ihizia udaberri eta larrazkeneko ekinokzioen artean egiten zen, irail eta martxo artean, baleak Bizkaiko golkora sartzen zirenean krill eta planktonez elikatzera. Arpoilariak Uhabiako portutik abiatzen ziren, arraunlarien indarrez mugitu txalupetan. Bazterreko uhain arriskutsuak zeharkatu -gaur egun surflariek hain atsegin dituztenak- eta bazihoazen erraldoi horiengana.
Balea hilak portura ekarri eta han mozten zituzten zati handitan, beren koipea urtu eta argitzeko olio bilakatzeko. Horretarako harrizko labeak baliatzen zituzten, eta horietako baten hondarkinak ikus daitezke oraindik Parlementia muino oinean, hondartza zaindarien postuaren gibeletik doan bidexkan.
XV. mendean balea ihizian gainbehera izan zen, hainbeste harrapatu eta gero eta gutiago jiten baitziren gure kostara. Nahiago izan dute Europa iparraldera eta Ipar Ameriketara joatea. Halere, euskaldunek eta bidartarrek balea ihiztari handiak izaten segitu zuten, eta bide batez beren gaitasuna itsasoko beste hainbat arlotan frogatu zituzten: merkataritza, gerla edo esplorazioa.
Antzinako arrantzale herrixka horren aztarna batzuk gelditzen dira oraindik: Koskenia behatokia Parlementia auzoan, erlaitza bazterreko San Josepe eta Santa Madalen baselizak, eta eliza barneko maketa adierazgarria.
Portua, garai hartan Uhabia itsasoratzen den lekuan zena, desagertu da. Gaur egun, hondartzan bainulariak eta surflariak baizik ez dira gelditzen.